Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 18.08.2021 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanmış olup 37 maddeden oluşan yönetmelik sonrası önem arz eden değişiklikler aşağıda özetlenmiştir:

  1. Arıza ve Doğal Afet Halinde Belge ve Beyanname Verme Süresi Ertelenecek.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 5’inci maddesinin dördüncü fıkrasında yapılan değişiklikle  Sosyal Güvenlik Kurumu’nun ( “Kurum”)  bilgi işlem sistemlerinde bir arıza olmamasına rağmen, işverenin işyeri dosyasının veya sigortalının ikametgahının bulunduğu il, ilçe, mahalle veya sokakta;

  • Kurumun hizmet satın aldığı internet servis sağlayıcılarında meydana gelen arızalar,
  • Elektrik ve iletişim alt yapısında meydana gelen arızalar,
  • Yangın, yıldırım, infilak ve benzeri olaylar sonucu meydana gelen ve işlem yapmayı engelleyici durumlar,
  • Sel veya su baskını, fırtına, yer kayması, deprem gibi tabi afetler ile grev, lokavt, sabotaj, terör saldırıları,

nedeniyle Kuruma verilmesi gereken her türlü bilgi, belge, bildirge ve beyannameler ile Kuruma yapılması gereken başvuruların 5510 sayılı Kanun’da (“Kanun”)  öngörülen sürenin son gününde yapılamaması halinde Kurumca sorunların ortadan kalktığı tarihi takip eden beşinci işgününün sonuna kadar ertelenecektir.

Söz konusu bildirimlerin yasal süresi içerisinde yerine getirilmiş sayılması için yukarıda bahsedilen arıza ve doğal afet  durumların yetkili makamlardan alınan belgelerle kanıtlanması ve  bildirimlerden doğan primlerin de aynı sürede Kuruma ödenmesi gerekmektedir.

  1. Vefat Halinde Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi Verilmesi Ertelenecek.

Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 5’inci maddesine eklenen fıkra ile aylık prim ve hizmet belgesi veya muhtasar ve prim hizmet beyannamesi vermeye yetkili kişinin kendisinin veya birinci dereceden yakınının bildirgenin verileceği son günden 7 gün veya daha az süre kala vefatı halinde bildirge verme süresi son günü takip eden 7. gününün sonuna ertelenmiştir.

Yasal bildirimlerin söz konusu 7. Günün sonuna kadar yapılması ve bu süre içinde sigorta primlerinin de ödenmesi halinde bu yükümlülükler Kanunda öngörülen sürede yerine getirilmiş sayılacaktır.

  1. Ev Hizmetlerinde On Gün ve Daha Fazla Çalışanlar ile Konut Kapıcılığı İşyerlerinde Çalıştırılanlar Sigortalı Sayılanlar Kısmına Eklenmiştir.

5510 sayılı Kanunun ek 9 uncu maddesi kapsamında ev hizmetlerinde aynı gerçek kişi yanında ayda on gün ve daha fazla çalışanlar ile konut kapıcılığı işyerlerinde çalıştırılanlar da sigortalı sayılanlar kısmına eklenmiş, ev hizmetlerinde aynı gerçek kişi yanında ayda on günden az çalışanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası, istekleri halinde uzun vadeli sigorta hükümleri ile genel sağlık sigortası hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiştir. Yönetmelikte yapılan bu değişiklik ile Kanun ile uyum sağlanmış oldu.

  1. İşten Ayrılış ve Eksik Gün Nedenlerine İlişkin Kodlarda Kurum Yetkilidir.

Yönetmeliğinin 25’inci maddesinin birinci fıkrasına yapılan ekleme ile işten ayrılış bildirgesinde işten ayrılış ve eksik gün nedenlerine ilişkin kodları belirlemede ve değişiklik yapmada Kurumun yetkili olduğu ve söz konusu düzenlemelerin işverenlere Kurumca duyurulacağı  belirtilmiştir.

  1. Yönetmeliğin 27. Maddesinde Yapılan Değişikliklerle İşyerinin Tesciline İlişkin Hükümler Eklenmiştir.

Buna göre ; 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılmasa dahi şirket kuruluş sözleşmesi, ruhsat gibi belgelere istinaden kamu kurum ve  kuruluşları  tarafından  Kuruma  elektronik  ortamda  intikal  ettirilen  işyeri  tesciline  ilişkin bilgilere göre SGK tarafından otomatik işyeri tescili yapılacağı ve bu durumda ilgililerce ayrıca işyeri bildirgesi düzenlenmeyeceği  açıklanmıştır.

  1. Yönetmeliğin 28. Maddesinde Yapılan Değişikliklerle Mahiyet Koduna Dair Açıklamalar Aşağıdaki Şekilde Değiştirilmiştir.

“Mahiyet kodu; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir. Özel sektöre ait devamlı işyerlerine, ‘2’ ve özel sektöre ait geçici işyerlerine ‘4’ mahiyet kodu verilir. 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve yukarıda belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin % 50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmeler, özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumlarına ait devamlı işyerlerine ‘1’, geçici işyerlerine ‘3’ mahiyet kodu verilir.”

  1. Sigortalı Çalıştıran İşyerlerinin Tescilinde, İşyeri Bildirgesinin Yeterli Olacağı Açıklanmıştır.

Yönetmeliği 29. Maddesine yapılan değişiklik ile 5510 sayılı Kanunun 4-1/ (a) ve (c) bendi kapsamında sigortalı çalıştıran işyerlerinin tescilinde, işyeri bildirgesinin yeterli olacağı, elektronik ortamda temin edilebilenler hariç olmak üzere eki belgeler ihtiyaç olması hâlinde isteneceği ancak;

a) Alt işverenler için asıl işverenle yapmış olduğu sözleşmenin bir örneğinin,

b) Adi ortaklıklar için noter onaylı ortaklık sözleşmesinin,

c) İhale konusu işlerde; işin sözleşmesi veya işin üstlenildiğini gösterir idarenin yazısının,

ç) İnşaat işyerlerinde; varsa arsa sahibi ile müteahhit arasındaki inşaat yapım sözleşmesinin elden, posta yoluyla veya Kurumca belirlenen şekilde gönderilmesi zorunlu olduğu belirtilmiştir.

  1. Şirketlerin Nevilerinin Değişmesi, Birleşme ve Bölünme Durumlarında İşyeri Tescili ile İlgili Düzenlemeler Yapılmıştır.

Yönetmeliğin 33’üncü maddesinin üçüncü fıkrası değiştirilmiş, aynı maddeye 4,5,6,7 ve 8’inci fıkralar eklenerek  işyerinin nakli, devri, intikali durumunda işyeri tescilinin nasıl yapılacağı ve işyeri bildirgesinin verilip verilmeyeceği açıklanmıştır. Buna göre;

  • 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu hükümlerine tabi şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi, bölünmesi veya diğer bir şirkete katılması durumunda, bu hususların ticaret siciline tesciline ilişkin ilan tarihini; adi şirketlerde şirkete yeni ortak alınması halinde ise, en geç yeni ortağın alındığı tarihi; takip eden on gün içinde bu durumların işyeri bildirgesi ile e-sigorta kanalıyla Kuruma bildirilmesi zorunludur.
  • İşyerlerinde işletme adı değişikliklerinde işyeri bildirgesi verilmez. Bu değişiklik bir yazı ile Kuruma bildirilir.
  • Devir veya intikal nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden ayrıca işyeri dosyası tescil edilmez ve işlemlerin eski işyeri numarasından devam ettirilebilmesi için, devir veya intikale ilişkin gerekli değişiklikler tescil kütüklerine kaydedilir.
  • Şirketlerin nevilerinin değişmesi, birleşmesi veya bir şirketin diğer bir şirkete katılması ya da adi şirketlerde yeni ortak alınması durumunda düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden yeni işyeri dosyası tescil edilmez ve işlemler eski işyeri dosyası üzerinden devam eder.
  • İşyerinin, gerek başka bir ildeki adrese nakledilmesi nedeniyle düzenlenen işyeri bildirgesine istinaden, gerekse aynı il içinde olmakla birlikte başka bir ünitenin görev alanındaki adrese nakledilmesi nedeniyle yapılan yazılı bildirim üzerine yeni işyeri dosyası tescil edilir.
  • İşyerinin başka bir ünitenin görev alanına giren adrese nakledilmesi halinde, durum yeni ünite tarafından bildirimin kendisine yapıldığı tarihten itibaren on beş gün içinde eski işyeri dosyasının bulunduğu üniteye yazılı olarak bildirilir ve yapılan bildirim üzerine eski işyeri dosyası Kanun kapsamından çıkartılır.
  • İşyerinin aynı ünitenin görev alanına giren başka bir adrese nakledilmesi halinde, yeni adres, işyerinin nakledildiği tarihten itibaren on gün içinde işyerinin işlem gördüğü üniteye yazı ile bildirilir ve bu durumda yeni işyeri dosyası tescil edilmez.
  1. İstirahat Raporlarına İlişkin Yeni Düzenlemeler Yapılmıştır.

Yönetmeliğin 39’uncu   maddesinde yapılan değişiklik ile istirahat raporları ile ilgili olarak ;

  • Ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki tedavileri sonucu verilen istirahat raporlarının ilgili ülke mevzuatına uygun olduğunun ülkemiz dış temsilciliklerince onanması hâlinde, yetkilendirilen hekim ve sağlık kurullarının ayrıca onayı aranmayacağı,
  • İstirahat raporlarının elektronik ortamda düzenlenmesi durumunda yetkilendirilen sağlık hizmet sunucularınca istirahat raporunun, düzenleme tarihinden itibaren üç iş günü içerisinde onaylanacağı, istirahat raporunun elektronik ortamda düzenlenememesi halinde, yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucularınca istirahat raporlarının birer nüshası düzenlendiği tarihten itibaren üç iş günü içinde sigortalının işyerinin kurulu bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine, sözleşmeli ülke sigortalısının belgeleri ise sağlık yardımı belgesini düzenleyen sosyal güvenlik il müdürlüklerine/sosyal güvenlik merkezlerine gönderileceği,
  • Sigortalılara bir takvim yılı içinde tek hekim tarafından ayaktan tedavilerde verilecek istirahat sürelerinin toplamı 40 günü geçemeyeceği, bu süreyi aşan istirahat raporları sağlık kurulunca verileceği belirtilmiştir.
  1. Geçici İş Göremezlik Ödenekleri ile İlgili Düzenlemeler Yapılmıştır.

Yönetmeliğin 40’ıncı  maddesinde yapılan değişiklik ile Geçici İş Göremezlik Ödeneklerinin hesaplanması ile ilgili olarak yeni düzenlemeler yapılmış olup buna göre;

  • Sigortalının, aynı süre içinde aynı sigortalılık hâline tabi olacak şekilde birden fazla işyerinde çalışması hâlinde, üst sınır dikkate alınarak ilgili dönemdeki prime esas kazançlar toplamının, bir ay için 30, toplamda 90 günü geçmemek üzere bu kazançlara esas prim ödeme gün sayısına bölünmesi suretiyle gelir ve ödeneğe esas günlük kazancın hesaplanacağı,
  • Mahsuplaşma talebinde bulunan iş yerlerinde çalışan sigortalılara ödenecek geçici iş göremezlik ödeneği, yapılacak protokol ile sigortalılar için SGK’ ya ödenecek sigorta primine mahsup edilmek üzere, işverenleri tarafından SGK adına sigortalılara ödenebileceği, işveren tarafından sigortalıya geçici iş göremezlik ödeneğinin ödenmesi hâlinde, SGK tarafından hesaplanarak bulunacak geçici iş göremezlik ödeneği toplamı, işverenin SGK’ ya olan borcuna, borcun olmaması hâlinde ise ilk prim borcuna mahsup edileceği, işyerinin kapanmış olması hâlinde ise iade edileceği,
  • 5510 sayılı kanunun 4-1/a kapsamındaki sigortalıların istirahatli olduğu dönemde işyerlerinde çalışıp çalışmadığına dair bildirimin işverenleri tarafından istirahatin sona erdiği aya ait aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinin verileceği süre içinde Kurumca belirlenen usule göre elektronik ortamda yapılmasının zorunlu olduğu, çalışılmadığına dair bildirimin yapılmaması veya süresi dışında yapılması halinde 5510 sayılı Kanunun 102 nci maddesinin birinci fıkrasının (i) bendine göre idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir.

  11. Malûllük Aylığı Başvurusu ve İstenecek Belgeler Açıklanmıştır.

Yönetmeliğin 53’üncü maddesinde yapılan değişiklik ile  Malûllük durumunu gösteren sağlık kurulu raporu alınmadan doğrudan malûllük aylığı bağlanması talebinde bulunan sigortalılardan, varsa talep tarihinden önceki 6 ay içerisinde Kurumca yetkilendirilmiş hastanelerce düzenlenmiş durum bildirir sağlık kurulu raporu kabul edilir, yoksa Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmeti sunucusuna sevk edilerek, malûllük durumunun tespitine esas sağlık kurulu raporunun temini yoluna gidileceği belirtilmiştir.

  1. Yaşlılık Toptan Ödemesi ve İhyası ile İlgili Düzenleme Yapılmıştır.

Yönetmeliğin 59’uncu maddesinde yapılan değişiklik ile  Yaşlılık aylığı bağlanması veya toptan ödeme yapılması talebinde bulunan ve talep tarihi itibari ile yaşlılık aylığı için diğer şartları taşımakla birlikte gerekli prim ödeme gün sayısını sonradan tespit edilen hizmet süreleriyle tamamlayanlardan, toptan ödeme talebinden önce tahsis talebinde bulunanlara ilk tahsis talep tarihi, diğerlerine ise toptan ödeme talep tarihi esas alınarak aylık bağlanacağı, toptan ödeme tutarı bağlanacak aylıklardan mahsup edileceği belirtilmiştir.

  1. Hizmet Borçlanmasına İlişkin Sürelerle İlgili Değişiklikler Yapılmıştır.

Yönetmeliğin 66’ıncı maddesi değiştirilmiş olup;

Hizmet borçlanmasına ilişkin talepler, örneği Kurumca hazırlanan hizmet borçlanması başvuru belgesi veya borçlanma isteğini belirtir dilekçe ile Kuruma yapılacaktır.

Kanunun 41 inci maddesinde belirtilen sürelerin borçlanılması için borçlanma talep tarihinden önce Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının;

(a) bendi kapsamında tescil edilmiş ve adına kısa ve/veya uzun vadeli sigorta kollarına tabi prim bildirilmiş/tahakkuk etmiş olması,

(b) bendi kapsamında tescil edilmiş ve talep tarihi itibariyle tahakkuk etmiş veya ödenmiş süresi olması,

(c) bendi kapsamında tescil edilmiş olması,

gerekmekte olup borçlanma talep tarihi veya ölüm tarihi itibarıyla sigortalı olma şartı aranmaz.

Borçlanma gün sayısının ilgili aylara mal edilmesinde ayın 30, yılın 360 gün olarak dikkate alınacağı, borçlanma sürelerinin kanunla belirlenmiş süreleri aşamayacağı belirtilmiştir.

  1. Sigortalıların Prime Esas Kazançlarına İlişkin İşveren Uygulama Tebliği Hükümleri Yönetmeliğe Taşınmıştır.

Yönetmeliğin 97. maddesine birinci fıkradan sonra gelmek üzere aşağıdaki fıkralar eklenmiş ve diğer fıkralar buna göre teselsül ettirilmiştir.

  • Sigortalıların prime esas kazançlarının belirlenmesinde;
    1. Ücretler ödenip ödenmediğine veya ne zaman ödendiğine bakılmaksızın, hak edildiği ayın,
    2. Sigortalıların hak kazanıp da kullanmadıkları yıllık izin sürelerine ait ücretlerin hizmet akdinin feshinden sonra ödenmesi halinde, 4857 sayılı Kanunun 59 uncu maddesine göre bu nitelikteki yıllık izin sürelerine ilişkin ücretler akdin feshedildiği tarihte hak kazanıldığı nazara alınarak, akdin feshedildiği ayın,
    3. Toplu iş sözleşmeleri uyarınca veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan ve toplu iş sözleşmesi dışında kalan personel ile toplu iş sözleşmesine tabi olmakla birlikte sendikalara üye olmamaları nedeniyle özel sektöre ait işyerlerinde sözleşme kapsamında bulunmayan personele geriye yönelik olarak ücret farkı ödenmesine karar verilmesi halinde, söz konusu ücret farkları, ilişkin oldukları ayların,
    4. Toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulandığı işyerlerinde, bir aydan fazla istirahat alan sigortalılara, Kurumca ödenen geçici iş göremezlik ödeneğinin yanı sıra işverenlerce de toplu iş sözleşmelerine dayanılarak istirahatli bulunan süre için ayrıca ücret ödenmesi durumunda, bu ücretler istirahatli bulunulan ayların,
    5. Kamu kurumlarında Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında çalışan sigortalılar için mahkeme kararları veya idarece verilen kararlar gereğince geriye yönelik ücret ödenmesi halinde bu ücretler ilişkin oldukları ayların,
    6. Ücret dışında sigortalılara ödenmekte olan prim, ikramiye gibi her türlü ödemeler, ödemenin yapıldığı ayın kazancına dahil edilerek prime tabi tutulur.
  • Sigortalılara ücret dışında ödeme yapılması halinde, bu nitelikteki kazançlar, prime esas günlük kazanç üst sınırının otuz katı aşılmamak kaydıyla prime tabi tutulur. Ancak her iki kazanç ( ücret ve ücret dışı ödemeler) toplamının üst sınırı aşması halinde, ücret dışındaki ödemenin üst sınırı aşan kısmı, en fazla takip eden iki ayın prime esas kazanç tutarına dahil edilir.
  • Sigortalılara, ücretsiz izin, istirahat gibi çeşitli nedenlerle ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilmez.
  • İşçinin işe iadesi için kesinleşen mahkeme veya özel hakem veya arabuluculuk kararının kendisine tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde işe başlamak üzere başvurmuş olması kaydıyla, işe başlatılsın veya başlatılmasın bu nitelikteki işçilere çalıştırılmayan süre için ödenen en çok dört aya kadar ücret ve diğer haklar, akdin feshedildiği aydan başlanılarak ilgili ayların prime esas kazançlarına dahil edilerek işsizlik sigortası primi de dahil olmak üzere tüm sigorta kollarına ait primler kesilir ve bu süreler hizmetten sayılır.
  • İşçi işe başlatıldığında bildirim süresine ait ihbar ücreti ile kıdem tazminatının peşin olarak ödenmesi halinde bu ödeme işçiye ödenecek en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer alacaklarından mahsup edilir. Kanunun 80. maddesi uyarınca bildirim süresine ait ihbar ücret ile kıdem tazminatının prime tabi tutulmaması nedeniyle işçiye işe başlatılması halinde ödenecek en çok dört aya kadar olan ücret ve diğer hakları mahsup edilmemiş haliyle prime tabi tutulur ve bu süreler prim ödeme gün sayısından sayılır.
  • İdari yargı tarafından verilen kararlara istinaden sigortalılara fiilen çalışmadıkları süreler için ücret ve benzeri nitelikte ödeme yapılması halinde; ücretler, ilişkin olduğu aylara mal edilmek, ücret dışındaki diğer ödemeler ise ödendiği ayın kazancına dahil edilmek suretiyle prime tabi tutulur.
  1. Asgari İşçilik Hesaplamaları ile İlgili Değişiklikler Yapılmıştır.

      Yönetmelik’in 111. ve 112. maddesinde yapılan değişiklerle;

  • Asgari işçilik hesaplamalarında inşaatın ruhsatnamesinde yer alan yapı sınıfı ve grubu esas alınarak araştırma işleminin yapılacağı ,
  • Asgari işçilik hesaplaması sonucu ortaya çıkan borcun işverence tebliğ tarihinden itibaren bir ay içinde ödenmesi veya itirazda bulunulmaması halinde borç kesinleşeceği ve işlemlerin sonuçlandırılacağı ,
  • Ünitece hesaplanan borca işverence faturalı işçilik ödemeleri, fatura mukabili iş yaptırılması, işin kısmen devamlı işyeri sigortalıları ile yapılması, Kanunun 4. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamı dışındaki kişilerin çalışması nedenleriyle itiraz edilmesi halinde, SGK’nın denetim ve kontrolle görevlendirilmiş memurlarınca inceleme yapılacağı belirtilmiştir.

Yukarıda ana başlıkları itibariyle belirtilen Yönetmelik düzenlemesinin orijinal haline buradan ulaşabilirsiniz.