Meslek kodu uygulaması ilk defa 01 Ocak 2018 tarihi itibariyle zorunlu hale gelmiş ve sigortalıların aylık prim ve hizmet belgeleri ile sigortalı işe giriş belgelerindeki meslek kodlarının yaptıkları işe uygun olması zorunlu hale getirilmiştir.

Sosyal Güvenlik Kurumu’nun “SGK” tüm meslek grupları için farklı olarak belirlediği meslek kodları, 2012 yılından itibaren yürürlüğe girmiştir. Bu uygulama kanunlara girdiğinden beri her işveren, işçisini işe alırken gerekli bilgilere meslek kodunu da ekleyerek SGK’ya bildirmekle yükümlü hale gelmiştir. İşçi alımlarında meslek kodu uygulamasının zorunlu tutulmasının asıl amacı, kayıt dışı olarak personel bulundurmanın önüne geçmektir.

Bilindiği üzere; 193 sayılı Kanunun 98’inci maddesine eklenen 6728 sayılı Kanunun 16’ncı maddesi ile vergi kanunlarına göre verilmesi gereken muhtasar beyanname ile 5510 sayılı Kanun uyarınca verilmesi gereken aylık prim ve hizmet belgesi birleştirilerek, muhtasar ve prim hizmet beyannamesi oluşturulmuştur.

Söz konusu değişikliğe parallel olarak 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun idari para cezalarını düzenleyen 102. maddesine eklenen “n” bendi kapsamında;

muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Bununla birlikte meslek adı ve kodunun gerçeye aykırı olarak bildirilip bildirilmediğinin tespiti konusunda bir takım tereddütler hasıl olmuş olup SGK tarafından 11.06.2021 tarihinde yayımlanan  “Meslek Adı ve Kodu Değişiklikleri Hakkında Yapılacak İşlemler” ile ilgili bir genel yazı ile söz konusu hususlara açıklık getirilmiştir.  Buna göre ;

  • 5510 sayılı Kanunun idari para cezalarını düzenleyen 102 (n) maddesine göre; muhtasar ve prim hizmet beyannamesinde, sigortalıların işyerlerinde fiilen yaptıkları işe uygun meslek adı ve kodunu, gerçeğe aykırı bildiren her bir işyeri için aylık asgari ücreti geçmemek üzere meslek adı ve kodu gerçeğe aykırı bildirilen sigortalı başına asgari ücretin onda biri tutarında idari para cezası uygulanacağı,
  • Kanun hükmünün 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe girdiği ve dolayısyla idari para cezası uygulamasında Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ne geçişin yapıldığı tarih ve iller dikkate alınarak işlem yapılacağı,
  • Söz konusu idari para cezalarının işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için tatbik edileceği,
  • İşverenin, sigortalıya ilişkin geçmişe yönelik veya mevcut durumu için meslek adı ve kodunun değişiklik talebi halinde, işverenin değişiklik talebi dikkate alınarak idari para cezası uygulanacağı,
  • Sigortalının meslek adı ve kodu değişikliğine dair talepte bulunması veya meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğine dair SGK’ya yapılan ihbar ve şikayetlerin, sosyal güvenlik denetmenliğine intikal ettirilmesi, inceleme neticesinde meslek adı ve kodu değişikliğinin tespiti halinde işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için idari para cezası uygulanacağı,
  • Meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğinin, mahkeme kararı, kamu idarelerinin denetim elemanlarınca mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden anlaşılması halinde söz konusu tespitlere göre işlem yapılarak işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir.

Bununla birlikte SGK tarafından 17.06.2021 tarihinde yayınlanan aynı konulu ikinci Genel Yazı’da ise;

  • Kanun hükmünün 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe girdiği ve dolayısyla idari para cezası uygulamasında Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ne geçişin yapıldığı tarih ve iller dikkate alınarak işlem yapılacağı,
  • Söz konusu idari para cezalarının işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için tatbik edileceği,
  • İşverenin, sigortalıya ilişkin geçmişe yönelik veya mevcut durumu için meslek adı ve kodunun değişiklik talebi halinde, işverenin talebinin denetime sevk edilmeksizin işleme alınarak idari para cezası uygulanmayacağı,
  • Sigortalının meslek adı ve kodunun değişiklik talebi ile meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğine dair SGK’ya yapılan ihbar ve şikayetlerin denetime intikal ettirilerek yapılacak inceleme sonucu gerçeğe aykırı bildirimin yapıldığının tespiti halinde idari para cezası uygulanacağı,
  • Meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğinin, mahkeme kararı, kamu idarelerinin denetim elemanlarınca mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden anlaşılması halinde söz konusu tespitlere göre işlem yapılarak işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için idari para cezası uygulanacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak ise meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirimi ile ilgili olarak;

  • Kanun hükmünün 01.01.2018 tarihinde yürürlüğe girdiği ve dolayısıyla idari para cezası uygulamasında Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesi’ne geçişin yapıldığı tarih ve iller dikkate alınarak işlem yapılacaktır.
  • Söz konusu idari para cezalarının işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için tatbik edilecektir.
  • İşverenin, sigortalıya ilişkin geçmişe yönelik veya mevcut durumu için meslek adı ve kodunun değişiklik talebi halinde, işverenin talebinin denetime sevk edilmeksizin işleme alınarak idari para cezası uygulanmayacaktır.
  • Sigortalının meslek adı ve kodunun değişiklik talebi ile meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğine dair SGK’ya yapılan ihbar ve şikayetlerin denetime intikal ettirilerek yapılacak inceleme sonucu gerçeğe aykırı bildirimin yapıldığının tespiti halinde idari para cezası uygulanacaktır.
  • Meslek adı ve kodunun gerçeğe aykırı bildirildiğinin, mahkeme kararı, kamu idarelerinin denetim elemanlarınca mevzuatı gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler neticesinde veya kamu kurum ve kuruluşları ile bankalar tarafından düzenlenen belge veya alınan bilgilerden anlaşılması halinde söz konusu tespitlere göre işlem yapılarak işyeri bazında ve her bir beyanname dönemi için idari para cezası uygulanacaktır.

11.06.2021 tarihli SGK genel yazısına buradan, 17.06.2021 tarihli SGK genel yazısına buradan ulaşabilirsiniz.