Kişisel Verilerin Korunması Kurumu ( “Kurum”) tarafından 23 Mart 2023 tarihinde yayımlanan duyuruda seçim süreçlerinin resmi olarak başlaması ile beraber, Siyasi partilerin ve bağımsız adayların kişisel veri işleme faaliyetlerinde, işlenecek kişisel verinin niteliğine göre 6698 sayılı Kişisel Verileri Koruma Kanunu’nun ( “6098 sayılı Kanun”)  kişisel verilerin işlenme şartları başlıklı 5’inci ve özel nitelikli kişisel verilerin işlenme şartları başlıklı 6’ncı maddelerinde belirtilen veri işleme şartlarına dayalı olarak kişisel veri işlemesi gerektiği belirtilmiştir.  Bu hususta, Kurum tarafından bir bilgi notu hazırlanmış olup seçim süreçlerinde kişisel veri işleme faaliyetlerinde söz konusu hususlara uygun hareket edilmesi önem arz etmektedir.

Bilgi notunda özetle aşağıdaki hususlara ilişkin bilgi paylaşılmıştır:

  • Seçim faaliyetleri (seçmen kütüğünün düzenlenmesi, güncellenmesi, askıya çıkartılması, aday adaylığı, aday gösterme, kesin aday listelerinin ilanı, seçim propagandası, kamuoyu araştırmaları, oy verme vb.) kapsamında kamu kurumları ve siyasi partilerce kişisel verilerin işlenmesi zorunlu ve kaçınılmazdır. Bu kapsamda seçim süreçlerinde kişisel verilerin işlemesinin ilgili diğer kanunların yanı sıra Kanun hükümlerine de uygun olması gerekmektedir.
  • Kanun’un 3 üncü maddesinde veri sorumlusu, “kişisel verilerin işleme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıt sisteminin kurulmasından ve yönetilmesinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişi” olarak tanımlanmaktadır. Siyasi partiler başta 2820 sayılı Kanun olmak üzere ilgili kanunlar gereğince kuruluş, üyelik, seçimlerde aday belirleme faaliyetleri, yetkili organlarının seçimi ve bunların ilgili mercilere bildirimi vb. işlemler kapsamında kişisel verileri işlemekte, bu verileri yine ilgili hükümler çerçevesinde aktarabilmektedir. Dolasıyla, siyasi partiler yürüttükleri faaliyetleri nedeniyle işledikleri kişisel veriler bakımından Kanun’a göre veri sorumlusudur.
  • Siyasi partiler tarafından ilgili mevzuat hükümlerine göre işlenen ve aktarılan kişisel verilerin bir bölümü Kanun’un 5 inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında hukuka uygunluk nedenlerinden (a) bendinde yer alan “kanunlarda açıkça öngörülme” ve ilgili kişinin özel nitelikli kişisel verisi olan “siyasi düşüncesi”nin işlenmesine neden olan kişisel veri işleme faaliyetleri bakımından ise Kanunun 6 ncı maddesinin (3) numaralı fıkrasında yer alan “sağlık ve cinsel hayat dışındaki verilerin, Kanunlarda öngörülen hallerde ilgili kişinin açık rızası olmaksızın işlenmesi mümkündür” hükmü gereğince işlenebilmektedir. Bu durumda, ilgilinin açık rızası aranmaksızın kişisel verilerin işlenmesi mümkün olmaktadır.
  • Ayrıca siyasi partilerin kuruluş bildiri ve belgelerinde, Cumhuriyet Başsavcılığında herkese açık olarak tutulan Siyasi parti sicilinde, seçimlerin yapılması esnasında, organlarda görev alanların ilgili makamlara bildirilmesi, parti adaylarının tespiti, parti seçmen listelerinin oluşturulması, önseçimde aday adaylarının gerçekleştireceği propaganda için gerekli bildirimlerin yapılması, önseçimlerde kimlik tespiti yapılması, parti adayı cetvellerinin Yüksel Seçim Kurulu’na (“YSK”) bildirilmesi, önseçim evrakının 3 ay süreyle ilçe seçim kurulları ve il seçim kurulları tarafından saklanması, her kademedeki parti organları üye kayıt defteri, karar defteri, gelen ve giden evrak kayıt defteri, gelir ve gider defteri ile demirbaş eşya defteri tutma zorunluluğu, siyasi partilerin aday listelerini vermeleri, siyasi partilerce aday gösterilme süreçleri gibi birçok faaliyette kişisel veri işleme faaliyeti gerçekleştirildiği ve bu faaliyetlerde Kanun’a uygun hareket edilmesi gerektiği vurgulanmıştır.
  • 298 sayılı Seçimlerin Temel Hükümleri ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun’un “Basın, iletişim araçları ve internette propaganda” başlıklı 55/B maddesinin ikinci fıkrasında vatandaşların, elektronik posta adreslerine gönderilecek mesajlarla, taşınabilir veya sabit telefonlarına sesli, görüntülü veya yazılı mesaj göndermek suretiyle propaganda yapılamayacağı ancak siyasi partilerin kendi üyelerine gönderdiği sesli, görüntülü veya yazılı mesajların her zaman serbest olduğu hususuna yer verilmektedir. 6698 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin (2) numaralı fıkrasında ilgili kişinin açık rızasının aranmayacağı durumlar arasında “a) Kanunlarda açıkça öngörülmesi” sayılmakta olup her iki Kanun birlikte değerlendirildiğinde siyasi partilerin sadece kendi üyelerine sesli, görüntülü veya yazılı mesajlar göndermek amacıyla kişisel veri olan iletişim verisini işlemesinin mümkün olduğu değerlendirilmektedir.
  • 298 sayılı Kanunun 55/B maddesi doğrultusunda bağımsız adayların vatandaşlara sesli, görüntülü veya yazılı mesajlar gönderemeyecekleri anlaşılmakta olup, bağımsız adaylar vatandaşların kişisel verilerini bu amaçla işlememelidir. Konuya 298 sayılı Kanun ve YSK tarafından alınan muhtelif kararlar bağlamında yaklaşıldığında, kişilerin iletişim bilgilerini işleyerek mesaj göndermek suretiyle propaganda yapılamayacağının düzenlenmiş olduğu dikkate alındığında, bağımsız adayların kişilerin iletişim bilgilerini işlemek suretiyle veri sorumlusu olabilmesinin hukuki bir dayanağı bulunmadığı değerlendirilmektedir.
  • Aydınlatma yükümlülüğü kapsamında, Kanun’un 10 uncu maddesi hükmü çerçevesinde, siyasi partilerin kişisel veri işleme faaliyetleri sırasında ilgili kişileri aydınlatmakla yükümlü oldukları ve aydınlatma yükümlülüklerini yerine getirirken Kanunun ilgili hükmü ile “Aydınlatma Yükümlülüğünün Yerine Getirilmesinde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Tebliğ” e uygun olarak hareket etmeleri gerektiği belirtilmiştir.
  • Kişisel verileri işlenen ilgili kişilerin hakları ve veri güvenliğine ilişkin yükümlülüklerin de yerine getirilmesi gerektiği vurgulandıktan sonra, siyasi partilerin Kanun’un 16. Maddesi uyarınca VERBİS kayıt yükümlülüğünden istisna tutuldukları belirtilmiştir.

Bilgi notunun tamamına erişmek için buraya tıklayınız.