Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü’nün 29.02.2024 tarihli 2024/3 sayılı Genelge ’si ile asgari ücret desteği uygulamasına ilişkin usul ve esaslar düzenlenmiştir.
1.) KAPSAMA GİREN İŞVERENLER
5510 sayılı Kanun’un geçici 101’inci maddesine göre, asgari ücret desteğinden yararlanacak işyerleri belirli kriterlere tabidir. Bunlar arasında, uzun vadeli sigorta kolları hükümleri uygulanan sigortalıları çalıştıran özel sektör işyerleri ile belirli kamu idareleri bulunmaktadır. Ancak, bu desteğin mahiyet kodu (2) olarak tescil edilen işyerleri kapsam dışındadır.
Asgari ücret desteğinden yararlanan işverenlerin, belirli bir kuruluş olmalarına rağmen, bu desteğin sonlandırılması için ilgili kurumdan belge alarak başvuruda bulunmaları gerekmektedir. Ayrıca, destekten yararlanılan tutarların yanlışlıkla olduğu düşünülen durumlarda, gecikme cezası veya zammı hesaplanmadan tahsil edilir.
Özetle, asgari ücret desteğinden yararlanan işverenlerin belirli prosedürleri takip etmeleri ve yanlış kullanımdan kaynaklanan durumlarda gecikme cezası olmadan tahsilat yapılması gerekmektedir.
2.) DESTEK KAPSAMI VE DESTEKTEN YARARLANACAK PRİM ÖDEME GÜN SAYISI
2.1. Destek Kapsamına Giren Sigortalılar
Uzun vadeli sigorta kollarına (malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası) tabi olan sigortalılar için verilen 1, 4, 5, 6, 13, 14, 20, 24, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 47, 51, 52, 53, 54, 55, 90, 91, 92 no’lu belge türleri üzerinden destek verilecektir. Ancak, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olmayan sigortalılar bu destekten yararlanamazlar.
Ek olarak, belge veya beyanname verilmemiş olsa dahi, uzun vadeli sigorta kollarına tabi olan sigortalıları çalıştıran işverenler de bu destekten faydalanabilir. İşsizlik sigortası primleri hariç olmak üzere, işsizlik sigortasına ait primler bu destek kapsamında karşılanmayacaktır.
2.2. Destekten Yararlanılacak Prim Ödeme Gün Sayısının Hesaplanması
– 01.01.2024 Tarihinden Önce Tescil Edilmiş İşyerleri
2023 yılında ilgili ay için yasal süresinde veya yasal süresi dışında verilen veya re ‘sen düzenlenen belgelerdeki gün sayıları, iptal niteliğindeki belgelerdeki günler düşülerek toplam prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır. 2023 yılının aynı ayına ilişkin verilen muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazancı 671,00 TL ve altı (toplu iş sözleşmesine tabi işyerleri için 1341,00 TL) olan kişilerin prim ödeme gün sayıları dahil edilmeyecektir.
-2024 Yılında Tescil Edilmiş/Edilecek Olan İşyerleri
2024 yılı için, ilgili ayda yasal süresinde verilen veya re ‘sen düzenlenen belgelerden iptal belgelerinin gün sayısı düşülerek toplam prim ödeme günü hesaplanacak. 28.02.2025 tarihinden sonra işleme alınacak 2024 yılı ilgili ayına ait belgelerde, asıl veya ek belgelerden kaynaklanan gün sayıları ve kazanç tutarı dikkate alınmayacak. Tescil edilen işyerleri ve 2023 yılı öncesi tescil edilen ancak bildirim yapılmayan işyerlerinde, uzun vadeli sigorta kollarını içeren belgelerden bildirilen tüm sigortalıların prim ödeme gün sayıları esas alınacak. 2023 yılının aynı ayına ilişkin verilen muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde prime esas günlük kazancı 671,00 TL ve altı (toplu iş sözleşmesine tabi işyerleri için 1341,00 TL) olan kişilerin prim ödeme gün sayıları dahil edilmeyecektir.
3.) DESTEKTEN YARARLANMAYA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
3.1. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinin veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinin Yasal Süresinde Verilmesi
Destekten yararlanabilmek için, 2024 yılının Ocak ila Aralık aylarına/dönemine ait aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresinde verilmesi gerekmektedir. Yasal süresi içinde verilen asıl ve ek belgelerdeki toplam gün sayısından, yine yasal süresinde verilen iptal belgelerindeki gün sayısı düşülerek, yararlanılabilecek prim ödeme gün sayısı hesaplanacaktır.
3.2. Aylık Prim ve Hizmet Belgelerinden veya Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamelerinden Kaynaklanan Sigorta Primlerinin Yasal Süresinde Ödenmesi
2024 Ocak ila Aralık ayları/dönemlerinde destekten yararlanılabilmesi için, aylık prim ve hizmet belgelerinin/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinin yasal süresi içinde verilmesi ve tahakkuk eden sigorta primlerinin de yasal süresi içinde ödenmesi gerekmektedir.
3.3. 2024 Yılı Ocak ila Aralık Ayları/Dönemi için Sigorta Primine Esas Kazancın Eksik Bildirilmiş veya Hiç Bildirilmemiş Olması
2024 yılı Ocak ila Aralık ayları/dönemi için sigorta primine esas kazancın eksik veya hiç bildirilmesi durumunda, destekten yararlanılamayacak ve varsa yararlanılmış tutarlar gecikme zammı ve cezasıyla birlikte geri alınacaktır. Bu durumda, tek bir ayda dahi 2024 yılı Ocak ila Aralık aylarına ait aylık brüt asgari ücretin onda birini geçen tutarda eksik prime esas kazanç bildirimi yapıldığında veya hiç bildirim yapılmadığında aynı şekilde işlem uygulanacaktır.
3.4. İşyerinin Yasal Ödeme Süresi Geçmiş Sigorta Primi, İşsizlik Sigortası Primi, İdari Para Cezası ile Bunlara İlişkin Gecikme Cezası ve Gecikme Zammı Borçlarının Bulunmaması, Borçlarının Çeşitli Kanunlar Gereğince Yapılandırılmış veya 6183 Sayılı Kanun’un 48’inci Maddesine İstinaden Tecil ve Taksitlendirilmiş Olması
Destekten yararlanabilmek için, 2024 yılında Kurum’a vadesi geçmiş borcu olmamalı veya bu borçlar çeşitli kanunlar gereğince yapılandırılmış veya taksitlendirilmiş olmalıdır. Borcu bulunan işverenler, borçlarını ödemedikçe veya yapılandırmadıkça destekten faydalanamazlar. Ancak, borcu ödenen veya yapılandırılan tarihten itibaren yasal verilme süresi geçmemiş ilk aylık prim ve hizmet belgesinden/muhtasar ve prim hizmet beyannamesinden başlamak üzere diğer koşullar sağlandığında destekten yararlanılabilir.
3.5. 2024 Yılı Ocak ila Aralık Ayları/Dönemi için Çalıştırdığı Kişileri Sigortalı Olarak Bildirmediği veya Bildirdiği Sigortalıları Fiilen Çalıştırmadığı Yönünde Herhangi Bir Tespitin Bulunmaması
2024 yılı Ocak ila Aralık döneminde sigorta bildirimlerinde eksiklik veya hatalar tespit edilen işverenler, destekten yararlanamaz ve önceden alınan destek tutarları geri alınır.
3.6. 2024 Ocak ila Aralık Aylarında/Döneminde Bildirilen Sigortalı Sayısının 2023 yılı Ocak ila Aralık Aylarında/Döneminde En Az Bildirim Yapılan Aydaki/Dönemdeki Sigortalı Sayısından Az Olmaması
Destekten yararlanılacak dönemde, uzun vadeli sigorta kollarından bildirilen sigortalı sayısının, en az sigortalı bildirimi yapılan dönemdeki sigortalı sayısının altında olması halinde destekten yararlanılamaz. Gün bildirimi yapılmayan sigortalılar ile uzun vadeli sigorta kollarından bildirimi yapılmayanlar dikkate alınmaz.
Ayrıca, aylık prim ve hizmet belgelerinde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalı sayısından iptal nitelikteki belgelerde/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerinde kayıtlı sigortalı sayısı çıkarılarak sigortalı sayısı belirlenir. Ayrıca, mükerrer kayıtlar, işe giriş ve çıkışlar hesaplamaya dahil edilir.
4.) SİGORTA PRİMLERİNİN İŞVEREN VE SİGORTALI HİSSELERİNİN TAMAMININ DEVLET TARAFINDAN KARŞILANDIĞI DURUMLARDA VERİLECEK DESTEK TUTARI
Sigorta primlerinin işveren ve sigortalı hisselerinin tamamının devlet tarafından karşılandığı teşvikler kapsamında sigortalı istihdam ediliyor olması halinde, işverenlerin bu kapsamdaki sigortalıları için ödeyeceği sigorta primlerinin tutarının İşsizlik Sigortası Fonunca karşılanacak tutardan az olduğu durumlarda, sadece işverenin ödeyeceği tutar kadar asgari ücret desteğinden yararlanılabilecektir. 2024 yılında aylık 700 TL olarak (günlük 23,33 TL) belirlenmesine karar verilmiştir.
4.1. 01.2024 Tarihinden Önce Tescil Edilmiş İşyerlerinde Yapılacak İşlemler
2023 yılının aynı ayında belirli şartları sağlayan işyerleri için belirli bir sınıra kadar bildirilen sigortalıların toplam prim ödeme gün sayısı, cari ayda gönderilen belgelerde kayıtlı sigortalılar için bildirilen prim ödeme gün sayısıyla karşılaştırılarak hesaplanacak. Bu hesaplama sonucunda elde edilen tutar, 23,33 TL ile çarpılarak destekten yararlanılacak tutar bulunacaktır.
4.2. 2024 Yılında Tescil Edilmiş/ Edilecek Olan İşyerlerinde Yapılacak İşlemler
2024 yılında tescil edilmiş veya edilecek olan işyerleri bakımından uzun vadeli sigorta kollarını içeren belge türlerinden ve sigorta primlerinin işveren ve sigortalı hisselerinin tamamının devlet tarafından karşılandığı teşvikler kapsamındaki kanun türü seçilerek gönderilen aylık prim ve hizmet belgelerindeki/muhtasar ve prim hizmet beyannamelerindeki kayıtlı sigortalıların toplam prim ödeme gün sayıları birlikte değerlendirilmek suretiyle destekten yararlanılmaya ilişkin bulunacak gün sayısının 23,33 TL ile çarpılması suretiyle destekten yararlanılacak tutar bulunacaktır.
5.) ALT İŞVERENİ BULUNAN İŞYERLERİ VE ALT İŞVERENLERLE İLGİLİ İŞLEMLER
5510 sayılı Kanun’a göre, alt işverenlerin kendi işyeri dosyaları tescil edilmediği için sosyal sigorta yükümlülüklerini asıl işverenin dosyası üzerinden yerine getirdikleri düşünülmektedir. Bu durumda, alt işverenlerin asgari ücret desteğinden yararlanabilmeleri için 01.01.2024-31.12.2024 döneminde faaliyetlerine devam etmeleri veya yeni başlamaları gerekmektedir.
Asgari ücret desteği kapsamında destekten yararlanacak prim ödeme gün sayısının hesaplanmasında, alt işverenlerin tescil durumlarına göre farklı usul ve esaslar uygulanacaktır. Asgari ücret desteğinin hesaplanmasında, prim ödeme gün sayısı, sigortalı sayısı ve prime esas kazançlar gibi faktörler her bir alt işveren için ayrı ayrı değerlendirilecektir.
Asıl işveren ve alt işverenler için ayrı destekten yararlanma kuralları olduğundan, alt işverenlerin sigortalılarını eksik bildirmesi veya kayıt dışı çalıştırması durumunda sadece ilgili alt işverenin destek tutarı geri alınır, asıl işverenin tutarı geri alınmaz. Ancak, asıl işveren destek iptali nedeniyle alt işverenin borçlarından sorumlu olabilir. Muvazaalı işlemlerde bu kural geçerli değildir.
6.) İHALE MAKAMLARINCA DESTEKTEN YARARLANAN İŞVERENLERİN HAKEDİŞLERİNDEN YAPILACAK KESİNTİLERE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
Destekten yararlanan işverenlerin yararlandıkları destek tutarlarının ihale makamlarınca hak edişlerinden kesilebilmesi için, söz konusu destek kapsamında yararlanılan tutar “İdarelerce e-borç sorgulama” ekranından görüntülenerek kesinti yapılacaktır.
7.) EV HİZMETLERİNDE 10 GÜN VE DAHA FAZLA ÇALIŞTIRILAN SİGORTALILAR İLE KONUT KAPICILIĞI İŞYERLERİNDE ÇALIŞTIRILAN SİGORTALILAR
01.01.2024 tarihinden önce ev hizmetlerinde veya konut kapıcılığı işyerlerinde sigortalı çalıştıranlar, geçici 101. maddeye göre destek alırken eski kurallara tabidir. Ancak, 2024’ten itibaren bu işyerlerine destek almak isteyenler için yeni kurallar geçerlidir. Ev hizmetlerinde veya konut kapıcılığı işyerlerinde destek almak isteyenler, DESTEKTEN YARARLANMAYA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR başlığında belirtilen şartları sağlamaları kaydıyla yararlanabileceklerdir.
8.) ORTAK HÜKÜMLER
8.1. Muvazaalı İşlemlerin Önlenmesi
Asgari ücret desteğinden yararlanmak amacıyla, mevcut bir işyerinin kapatılarak değişik bir ad veya unvan ya da iş birimi olarak faaliyete geçirildiğinin anlaşılması halinde, bu nitelikteki işyeri işverenleri asgari ücret desteğinden yararlandırılmayacak, yararlanılmış olması halinde yararlandırılan tutarlar gecikme cezası ve gecikme zammı ile tahsil edilecektir.
8.2. Desteğe Esas Gün ve Kazançların Kapsamı
2023 ve 2024 yıllarında, Kurum tarafından yapılan denetimler veya diğer kamu kurumlarının incelemeleri sonucunda sigortalı bildirimlerinde veya prim ödemelerinde hatalar tespit edilirse, bu tespitlerin tutanak tarihi, yazılı belgelerin Kuruma intikal tarihi veya mahkeme kararının kesinleştiği tarih dikkate alınarak işlem yapılacaktır. Ancak, ilgili belgelerin işleme alınma tarihi 2023 için 01.03.2024, 2024 için ise 28.02.2025 tarihinden sonra ise, bu belgelerdeki bilgilere dayanarak işlem yapılmayacaktır.
8.3. Devir, İntikal ve Adres Değişikliklerinde Asgari Ücret Desteğinden Yararlanılması
İşyeri devri veya intikali durumlarında, mevcut işyeri dosyası kullanılarak işlemler yürütüldüğünden, işveren değişikliği üzerinde durulmaksızın işyeri bazında işlemler gerçekleştirilir. Ancak, adres değişikliği nedeniyle yeni işyeri dosyası tescil edilmişse, bu durumda yeni işyeri için eski işyerinin koşullarına göre asgari ücret desteğinden yararlanılır ve işyeri tescili sırasında “adres değişikliği” seçeneği işaretlenir.
8.4. Asgari Ücret Desteğinin Sigorta Prim Borçlarına Mahsup Edilmesi
Belirlenen usul ve esaslara göre bulunacak asgari ücret desteği tutarı, ilgili ayı takip eden ay/aylardan doğan sigorta prim borçlarına mahsup edilecektir. İşverenin 28.02.2025 tarihine kadar destekten yararlandığı işyerinden kaynaklı mahsup edilecek prim borcunun olmaması halinde, alacaklı olduğu tutar işverenin Kuruma olan diğer borçlarına (idari para cezası dahil) mahsup edilecektir. Mahsup edilecek başka bir borç bulunmaması durumunda, 5510 sayılı Kanun’un 88. maddesinin on altıncı fıkrası hükümleri uygulanacaktır.
8.5. Tereddüt Edilen Hususlarla İlgili Başvuru Yapılması Gereken Kurum
5018 sayılı Kanun’a ekli cetvellerde yer alıp almadığı, kesintilerin İşsizlik Sigortası Fonuna aktarım süreci ve ihale yapan idarelerin kapsamıyla ilgili sorulara sırasıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı Kamu Mali Yönetim ve Dönüşüm Genel Müdürlüğü, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü ve Kamu İhale Kurumu başvurulmalıdır.
8.6. Asgari Ücret Desteğinden Yararlanmak için Başvuru Şartı
Asgari ücret desteğinden yararlanmak için işverenlerin başvuru şartı aranmayacak olup, genelgede belirtilen şartları taşıyan işverenler Kanun hükümlerinden yararlanacaktır.
9.) YARARLANILAN DESTEK TUTARLARININ TÜRKİYE İŞ KURUMUNDAN TAHSİLİNE İLİŞKİN USUL VE ESASLAR
İşverenlerin destek tutarlarının tahsilatı Türkiye İş Kurumu tarafından yapılır. Eğer asgari ücret destek tutarı, işsizlik sigortası prim gelirini aşarsa, fazla olan tutar Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından tahsil edilir ve 1 iş günü içinde SGK hesaplarına aktarılır. Bu durumda, İşsizlik Sigortası Fonu tarafından karşılanacak olan tutarın aktarım tarihinden en az 5 iş günü öncesinde Türkiye İş Kurumuna yazılı olarak bildirilmesi gerekmektedir.
Genelge hükümleri 01.01.2024 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş olup, ilgili genelgeye buradan ulaşabilirsiniz.
